“Sürprim nedir?” sorusu sigorta yaptırmak isteyen kişilerin mutlaka üzerinde durması gereken bir konudur. Aksi takdirde sigorta poliçesine bağlı olarak beklenmedik maddi sürprizlerle karşılaşılabilir ve mağduriyetler ortaya çıkabilir. Çok çeşitli sigorta tiplerinde uygulama alanı bulan sürprim kavramının anlamının yanı sıra oranı, hesaplama yöntemi ve uygulanma durumları bilinerek bu tür mağduriyetlerin önüne geçilebilir.
Sürprim Kavramı
“Sürprim nedir?” sorusunu cevaplayabilmek için öncelikle prim kavramını açıklamak gerekir. Poliçe adı verilen sigorta sözleşmelerinde, sigorta şirketlerince sözleşmede belirtilen şartlar altında yine sözleşmede belirtilen rizikolar teminat altına alınır. Sigorta ettiren kişi ise bu teminatın karşılığında sigorta şirketine düzenli şekilde ödemeler yapar. Sigorta ettirence yapılan bu ödemelere sigorta primi adı verilir.
Sigorta primi miktarının belirlenmesinde çeşitli faktörler etkilidir. Sigorta türü, bunların başında gelir. Örneğin sağlık sigortası primi ile kasko sigortası primi birbiriyle aynı olmayacaktır. Zira teminat altına alınan rizikolar farklıdır. Ayrıca sigortadan menfaat elde edecek olan lehtardan kaynaklanan faktörler de sigorta primini etkiler. “Özel Sağlık Sigortası” yaptırırken lehtarın yaşı, cinsiyeti ve sağlık geçmişi gibi durumlar sigorta primini etkileyen unsurlar arasında yer alır. Bir diğer örnek olarak kasko sigortasında uzun yıllar kazaya karışmamış bir araç için ödenen sigorta primi kazaya karışan bir araca göre daha az olacaktır.
Poliçede yer alan rizikolardan biri gerçekleştiğinde sigorta şirketi, sözleşmede belirtilen oranlarda zararı tazmin eder. Ancak bunun yapılması için sigorta primlerinin düzenli olarak ödeniyor olması önemlidir. Aksi halde sigorta şirketi zararı tazmin etmeyecektir.
Sürprim; sigorta sözleşmesinin unsurlarından biri olan prim kavramı ile ilgili olarak karşımıza çıkar. Sürprim, kısaca sigorta şirketi tarafından primlerde yapılan artış olarak tanımlanabilir.
Sigorta primlerine ek olan bu ücret, sigorta türüne göre farklı gerekçelerle alınabilmektedir.
Sürprim Oranı Nedir?
“Sigorta sürprim nedir?” sorusunu cevapladıktan sonra sürprim oranı üzerinde durmak gerekir. Sürprim oranı sigorta çeşidi, poliçe kapsamındaki teminatlar ve sigorta ettirenin talep ettiği ek teminatlar gibi çeşitli faktörler dikkate alınarak belirlenir. Bazı sigorta türlerinde sürprim oranı için devlet bir tavan belirlerken bazı sigorta türlerinde sürprim oranı sigorta şirketlerince serbestçe belirlenir. Herhangi bir sürprizle karşılaşmamak adına sigorta şirketinin yaptırılan sigorta türü ile ilgili belirlediği sürprim oranlarını bilmek önemlidir.
Sürprim oranının devlet tarafından belirlendiği sigorta türlerinden biri olan zorunlu trafik sigortasında sigorta ettirenden her ay için en fazla %5 ve yıllık en fazla %50 ek prim alınabilir*.
Öte yandan sürprim oranının en çok uygulandığı sigorta türlerinden biri olan sağlık sigortalarında devlet tarafından belirlenmiş bir sürprim yüzdesi yoktur. Sağlık sigortası sürprim hesaplamada poliçe lehtarının hastalık geçmişi ve hastalık riskleri göz önüne alınır. Lehtarın sağlık durumunda yaşanan değişikliklere veya teminat kapsamının genişletilmesine göre ek sigorta primi talep edilebilir.
Sürprim Hangi Durumlarda Uygulanır?
Sigorta primlerine ilave ücret alınması anlamına gelen sürprim, temel olarak 2 durumda uygulanır.
1. Sigorta Poliçesinin Zamanında Yenilenmemesi Durumu
Poliçenin zamanında yenilenmemesi nedeniyle sürprim uygulanması genellikle araç sahipleri için zorunlu trafik sigortası ve konut sahipleri için DASK gibi yaptırılması mecburi olan sigorta türlerinde ortaya çıkan bir durum olmakla birlikte, diğer sigorta türlerinde de yaşanabilir.
Zorunlu sigorta türlerinde sürprim uygulanmasındaki amaç, yaptırılması zorunlu olan sigorta türlerinin devamlılığını korumaktır. Şöyle ki; zorunlu trafik sigortası, bir aracın kazaya karışması ve diğer kişilerde bir zarara sebebiyet vermesi halinde bu zararların tazmini için devlet tarafından zorunlu tutulmuştur. DASK da deprem nedeniyle binalarda oluşabilecek hasarların teminat altına alınması ve böylece zararların sigorta şirketlerince karşılanarak konut sahiplerinin mağduriyetlerinin önüne geçilmesi amacıyla zorunlu tutulmaktadır.
Sigorta poliçeleri prensip olarak zamanında yenilenmemeleri durumunda sona erer. Oysaki sürprim uygulaması ile bunun önüne geçilebilir. Sigorta poliçesi yenilenmemiş olsa dahi sigorta şirketi mevcut poliçeyi yürürlükten kaldırmayıp sürprim oranı belirler ve sigorta primine ek olarak bu meblağı da tahsil eder. Böylece zorunlu sigortalar ve sağladıkları koruma devam eder. Zorunlu sigortaların devamlılığı yalnızca şahsi menfaatleri değil, kamu yararını da ilgilendirdiğinden sürprim uygulaması ile bu sigortaların süreleri bitince yürürlükten kalkmalarının önüne geçilmektedir.
2. Kapsam Dışı Teminatların Poliçe Kapsamına Alınması Durumu
Sürprim kavramının karşımıza çıktığı bir diğer durum, poliçe kapsamının teminatlar konusunda eklemeler yapılarak genişletilmesidir. Şöyle ki, poliçede teminat altına alınan durumlar, tek tek sıralanır. Sigorta primi de bu teminatlar baz alınarak belirlenir.
Başlangıçta teminat kapsamında olmayan durumların, daha sonra karşılıklı anlaşılarak poliçe kapsamına dahil edilmesi mümkündür. Bu durumda teminat kapsamı genişlediğinden dolayı sigorta priminin aynı kalması beklenemez. Sigorta şirketi tarafından yeni teminat kapsamı dikkate alınarak sigorta primi hesaplaması yapılır ve sigorta ettirenden sürprim adı altında ek ödeme talep edilir.
Sürprim uygulaması tüm sigorta türlerinde görülebilir. Öte yandan sürprim ile sigorta primlerinin güncellenmesi aşağıdaki sigorta türlerinde daha yaygındır:
● Zorunlu deprem sigortası (DASK)
● Zorunlu trafik sigortası
● Tamamlayıcı sağlık sigortası
● Kasko sigortası
● Hayat sigortası
Sürprim Nasıl Hesaplanır?
Sürprim hesaplamasında sigorta türüne göre devlet tarafından veya sigorta şirketi tarafından belirlenen sürprim oranları dikkate alınır.
Örnek olarak sağlık ve hayat sigortalarında, sigorta şirketleri öncelikle risk analiz sistemleri aracılığıyla lehtarın yaşı, cinsiyeti, sağlık durumu, daha önceki sigorta poliçelerinden yararlanma oranı gibi kriterleri göz önüne alarak risk hesaplamaları yapar. Risk analiz sonuçları ve sürprim oranı dikkate alınarak her poliçe özelinde sürprim hesaplaması yapılır.
Zorunlu trafik sigortasında aracın yaşı, kilometresi, cinsi gibi kriterler dikkate alınarak bir risk analizi yapılır. Risk analizi sonucu belirlenen prim miktarına devletin onay verdiği aralıkta sürprim oranı uygulanarak ek prim talebinde bulunulabilir.
Kasko sigortasını maliyetli bulan araç sahipleri için ekonomik bir seçenek olan “Tutumlu Kasko Sigortası”, sürprim oranı devlet müdahalesi olmadan serbestçe belirlenir.
AXA Sigorta olarak devlet tarafından zorunlu tutulan sigortaların yanı sıra çok sayıdaki ekonomik sigorta paketlerimizle yanındayız!
