Stopaj vergisi birçok alanda karşınıza çıkabilecek bir kavramdır. Bir şirket sahibiyseniz ve dolayısıyla personelinize ödeme yapıyorsanız stopaj kavramı sizin için önemlidir. Bir şirkete hizmet sağlıyorsanız veya taşınmaz bir varlığınızı kiraya veriyorsanız yine stopaj vergisi kavramını bilmeniz gerekir. Herhangi bir şekilde gelir sahibi olan herkesi yakından ilgilendiren stopajla ilgili “Stopaj nedir? Nasıl Hesaplanır?” konularında detaylı bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Stopaj Vergisi Nedir?
Stopaj köken olarak Fransızcadan gelen bir kelimedir. Kelime anlamı “kaynaktan kesme” olan stopaj, bir vergi türüdür. Bilindiği üzere vergi, devlet tarafından çeşitli kanallarla vatandaşlardan toplanan ödemelerdir. Vergi sistemi temelde oransal olarak bildirme esasına dayalıdır. Vergiye tabi herhangi bir işlem gerçekleştiğinde devletin belirlediği vergi oranına göre hesaplama yapılır ve vergi beyanında bulunulur. Sonrasında ise vergi ödemekle mükellef olan kişi vergi borcunu öder.
Genel vergi beyanı ve ödeme usulü bu şekilde işlemekle birlikte bunun bazı istisnaları söz konusu olabilir. Gelir ve kurumlar vergisine tabi olan kazançlardan alınan stopaj vergisi bu istisnalardan biridir. Stopaj vergisi kesintisi kazancın sahibi olan kişiye ödeme yapılmadan önce gerçekleşir.
Kira Stopajı Nedir?
Kira ödemeleri üzerinden yapılan stopaj kesintisine kira stopajı denir. Belirtmek gerekir ki yalnızca ticari taşınmazlara ilişkin kira ödemeleri üzerinden stopaj vergisi alınması söz konusudur. Kirayı ödemekle yükümlü olan kiracı, brüt kira bedeli üzerinden stopaj kesintisi yapıp devlete ödemelidir. Kalan meblağ kira ödemesi olarak mülk sahibine verilir. Mülk sahibi olan tarafın kira geliri üzerinden stopaj vergisi ödenmesi konusunda herhangi bir sorumluluğu yoktur.
Kira stopajı miktarı her yıl mart ayında beyan edilmelidir. Stopaj miktarı 2 eşit taksit olarak mart ve temmuz aylarında ödenebilir.
Stopaj Kesintisi Nedir?
Stopaj kesintisi gelir ve kurumlar vergisine tabi olan kazançlar üzerinden devletin belirlediği oranlarda yapılan kesintidir. Ülkemizde üzerinden stopaj kesintisi yapılan gelir kalemleri şu şekilde sıralanabilir:
● Kira gelirleri
● Çalışanlara yapılan maaş ödemeleri
● Gider pusulaları
● Kâr payları
● Serbest meslek ödemeleri
Stopaj Kesintisi Neden Yapılır?
Stopaj kesintisi yapılmasındaki amaç temel olarak vergilendirme konusunda yaşanabilecek hataların önüne geçmektir. Vergi konusunda bilgi sahibi olan insanlar ilgili ödeme başka kişilerin eline geçmeden önce gerekli vergi kesintisini yapıp devlete öderler. Böylece vergi sisteminin etkin ve hatasız şekilde işlemesi amaçlanmıştır. Ayrıca vergi kaçırılması gibi olumsuz durumların önüne geçilmesi bakımından da stopaj vergisi oldukça önemlidir.
Stopaj Nasıl Hesaplanır?
Stopaj hesaplama için her yıl güncel olarak açıklanan stopaj oranları ve stopaj kesintisi yapılacak olan brüt ücret dikkate alınır. Stopaj vergisi hesaplanırken kesintinin yapılacağı ücret türü de değerlendirilir. Şöyle ki örneğin maaş ödemeleri üzerinden yapılan stopaj kesintisi ile kira geliri üzerinden yapılan stopaj kesintisi hesabı farklı oranlara tabidir. Ücret üzerinden yapılacak kesintinin oranı gelirin türüne göre değişiklik gösterir.
Stopaj hesaplama için bir örnek vermek gerekirse, kira geliri üzerinden alınan stopaj vergisi hesabında kesinti oranı %20’dir. Brüt kira tutarı ne kadarsa onun üzerinden %20’si hesaplanır ve elde edilen miktar kira gelirinden kesinti yapılarak devlete ödenir. Örneğin brüt kira geliri 5.000-TL ise, stopaj vergisi miktarı bu tutarın %20’si yani 1.000-TL olur.
Maaş ödemeleri üzerinden yapılacak stopaj kesintisi belirlenirken de yine brüt ücret dikkate alınır. Burada önemli olan nokta ise brüt maaş üzerinden stopaj vergisi kesilmeden önce SGK kesintisinin uygulanması gerekliliğidir. İşveren maaş üzerinden öncelikle SGK kesintisini yapmalı, daha sonra kalan meblağ üzerinden belirtilen oranda stopaj vergisi kesintisini gerçekleştirmelidir. Stopaj vergi kesintisinin oranı maaş dilimlerine göre değişiklik gösterir. Buna göre 2022 yılı için çalışan maaşlarına uygulanan stopaj oranları şu şekildedir:
● 32.000-TL’ye kadar olan maaşlar üzerinden %15,
● 70.000-TL’nin 32.000 TL’lik kısmı için 4.800-TL, kalan kısım için %20
● 250.000- TL’nin 70.000- TL’lik kısmı için 12.400- TL, kalan kısım için %27
● 880.000- TL’nin 250.000- TL’lik kısmı için 61.000- TL, kalan kısım için %35
● 880.000- TL’nin 880.000- TL’lik kısmı için 281.500- TL, kalan kısım için %40
Eklemek gerekir ki engelli çalışanlar açısından stopaj indirimi uygulaması söz konusudur. Birinci derece engelliler için 2.000-TL, ikinci derece engelliler için 1.170-TL ve üçüncü derece engelliler için 500-TL stopaj indirimi yapılır.
Serbest meslek ödemelerinde stopaj vergisi oranı %20’dir. Kâr payları üzerinden uygulanan stopaj vergisi oranı %10’dur. Gider pusulaları üzerinden ise %2 stopaj vergisi uygulanır.
Stopajı Kim Öder?
Yukarıda da değindiğimiz üzere kira ödemeleri üzerinden stopaj hesaplamasını yapıp ödemekle yükümlü olan taraf kiracıdır. Mülk sahibinin kira geliri üzerinden alınan stopaj vergisinin ödenmesi konusunda bir sorumluluğu yoktur.
Maaş ödemeleri üzerinden yapılması gereken stopaj vergisi kesintisi ve ödenmesi sorumluluğu işverene aittir. İşveren yanında çalıştırdığı personelin brüt maaşı üzerinden vergi dilimlerini dikkate alarak stopaj vergisini hesaplamalı ve maaş ödemesi personele yapılmadan önce stopaj kesintisi yapmalıdır.
Gider pusulasını alıcı düzenleyip satıcıya verdiğinden dolayı stopaj vergisi ödemekle yükümlü olan taraf yine alıcıdır. Serbest meslek ödemelerinde vergi mükellefi ise serbest meslek sahibi olan kişidir. Kâr payı ödemelerinde stopaj kesintisi şirket tarafından yapılır.
Stopaj Nasıl ve Ne Zaman Ödenir?
Stopaj vergisi ödenmesi gereken dönemler her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ilan edilir. Prensip olarak aylık stopaj ödemeleri gelirin elde edildiği ayın 26. gününe kadar beyanname verilerek yapılmalıdır. Bunun yanı sıra 3 aylık dönemlerde ödenen stopaj vergileri de bulunur. Bu durumda gelirin elde edildiği ayı takip eden ayın 26’sına kadar stopaj vergisi ödenmelidir. Kira geliri gibi yıllık gelirlerde ise stopaj vergisi 2 taksit halinde mart ve temmuz aylarında ödenebilir.
“Stopaj nereye ödenir?” sorusu da oldukça merak edilir. Stopaj ödemeleri vergi dairesine yapılır. Günümüzde anlaşmalı bankaların mobil uygulamaları veya internet siteleri üzerinden de stopaj vergisi ödemeleri yapılabilir.
