Sigorta aracılık hizmetleri kapsamında bulunan sigorta brokerliği ticari ve özel hayatın her alanında yer edinen sigortacılık sektörünün önemli bir unsurudur. Broker, sigorta şirketi ve onun acentesi karşısında sigortalı ile aynı yerde konumlanır ve sigortalıyı temsilen bulunur. Sürekli benzer işlerle uğraşan kişiler veya sektör çalışanları tarafından yakından bilinmekle birlikte herkesin bu mesleğe dair fikri olduğu söylenemez. Hatta çoğu zaman kullanılan terimler konuya yabancı olan kimseler tarafından birbiriyle karıştırılır.
Günümüzde sigorta işlemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte acente ve broker gibi sektörel terimlerle daha sık karşılaşılır hâle gelmiştir. Doğal olarak herkesin bilmediği bu iki kavramın doğru şekilde açıklanması ve anlaşılabilmesi gerekir. Öncelikli olarak kavramların ne olduğu hakkında bilgi vermek ve devamında bu iki kavramın birbirinden farkını ortaya koymak önemlidir.
Sigorta Broker Ne Demek?
Sigorta brokerliği, herhangi bir sigorta şirketine bağlı olmaksızın çalışan ve sigorta yaptırmak isteyenlere uygun koşullarda poliçe teklifleri sunmayı hedefleyen bir meslek grubudur. Bir kişinin özel ilgi alanı değilse sigortaya olan ihtiyacını ve bunu ne şekilde karşılayacağını bilmesi çoğunlukla kolay olmaz. Kişisel veya kurumsal anlamda sigorta ihtiyacının olduğunun bilinmesi her zaman doğru koşulları taşıyan ve uygun fiyatlı sigorta poliçesine ulaşmak için yeterli değildir. Bu noktada sigorta brokeri devreye girer ve onun iş alanındaki faaliyetleri başlar. Broker, birikimi doğrultusunda sigorta şirketleri tarafından sunulan poliçeler arasında en uygun olanı en uygun fiyatla sigortalıya sunulması için aracılık yapar.
Sigorta brokeri; sigorta piyasasını araştırır, farklı sigorta şirketleri ve sigorta türlerini bilgi ve tecrübesi ile kıyaslar. Bunların arasından doğru seçimler yapması için sigortalı adayını yönlendirir. Sigortalı adına hareket eder, ona vekâleten risk danışmanlığı yapar. Sigorta brokeri hâlen yürürlükte bulunan Sigortacılık Kanunu ile tanımlanmış sigorta aracılarından birisidir.
Sigorta Brokeri Olmak için Şartlar
Sigorta brokeri olabilmek için uzun süreli sektör deneyimine sahip olmak gerekir. Bu nedenle bu kişiler alanında uzmanlaşmış olan kimselerdir. Sigorta brokeri, herhangi bir ayrım olmaksızın bütün sigorta şirketleri nezdinde faaliyet gösterebilir. Broker olabilmek için gerekli olan hukuki şartların yerine getirilmesi gerekir. Ancak bunun yanı sıra sektöre ilgi duymak, gelişime, teknolojik trendlere ve yeniliklere açık olmak, çözüm odaklı çalışabilmek ve düşünebilmek gibi bazı yetkinliklerin bulunması da başarı için ayrıca önem taşır. Müşteri tercihi bakımından bu özellikleri taşıyan sigorta brokeri kolaylıkla diğerlerinin bir adım önüne geçecektir. Sigorta brokeri olmak için gereken şartlar, gerçek kişiler ve tüzel kişiler için bazı farklılıklar gösterir. Bu nedenle gerçek ve tüzel kişilerde aranan nitelikleri ayrı ayrı incelemek gerekir.
Sigorta brokeri olmak isteyen gerçek kişilerde olması gereken nitelikler şu şekilde sıralanabilir; Türkiye’de yerleşik olması, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması, kanun ile belirlenen suçlardan hüküm giymemiş olması, beyan edeceği mal varlığının tüzel kişi brokerler için belirlenen asgari sermaye tutarından az olmaması gerekir. Ayrıca lisans düzeyinde eğitim almış olması ve bunun yanında en az yedi yıllık mesleki deneyim sahibi olması zorunludur.
Brokerlik hizmeti sunmak isteyen tüzel kişilerin ise merkez olarak göstereceği adres Türkiye sınırları içerisinde olmak zorundadır. Anonim şirket veya limited şirket olarak kurulmuş olmalı ve kanunun öngördüğü asgari ödenmiş sermaye sınırını karşılayabilmelidir.
Ayrıca brokerlik faaliyeti için kullanılacak fiziksel mekânın teknik ve idari açıdan yeterli olması gerekir.
Sigorta Brokerinin Sorumlulukları Nelerdir?
Sigorta brokeri, Sigortacılık Kanunu içerisinde sigorta aracılarından biri sayılmakla birlikte işlevinin sadece satış yapmak olarak görülmesi onun görev ve sorumluluklarını tarif etmekte yetersiz kalacaktır. Kanunda belirtilen aracılığın kapsamı, sözleşmenin tesis edilmesinden önce gerçekleşen tanıtım faaliyetleri, poliçe tekliflerinin hazırlanması gibi çalışmalarla başlar. Ancak söz konusu aracılık hizmetleri sözleşmenin imzalanması ile sona ermez. Rizikonun gerçekleşmesi hâlinde ortaya çıkacak işlemler ve tazminat talebinin takibi de broker sorumlulukları arasında yer alır. Dolayısıyla sigorta brokerinin sorumluluğu, piyasa araştırması ve teklif aşamasından başlar, sözleşme imzası ile asıl sorumluluk hayata geçer. Poliçe süresi içerisinde riskin gerçekleşmesi, ortaya çıkacak ihtilaflar ve diğer hukuki durumlarda sürecin yönetimi ve takip edilmesi brokerin sorumluluk alanına girer.
Broker, Acente ve Sigorta Şirketlerinin Farkları Nelerdir?
Sigorta şirketi, sigortalının karşı karşıya kalması muhtemel risklerini belirli bir prim ödemesi karşılığında yazılı sınırlar içerisinde üstlenen ve riskin gerçekleşmesi durumunda bunu karşılayan taraftır. Sigorta acentesi ise bir veya birden fazla sigorta şirketini temsil etmek üzere kanunun öngördüğü koşulları karşılamak suretiyle kurulmuş tüzel kişiliklerdir. Bağlı oldukları ve temsil ettikleri sigorta şirketinin ürünlerini tanıtmak ve şirket beklentileri doğrultusunda bunları pazarlamak, satışını gerçekleştirmek asli görevleri arasında yer alır. Taraflar arasında bulunduğu yer sigortalıya göre karşı taraftır, yani sigorta şirketinin temsilcisi konumundadır.
Sigorta brokeri, yasalar çerçevesinde devlet denetimi altında faaliyet gösterir. Temel görev olarak sigorta piyasasını takip eder, sigortalının ihtiyacına uygun ürünleri bularak ona danışmanlık yapar. Broker, şirketler tarafından sunulan hazır sigorta ürünlerinin yanı sıra ihtiyaç doğrultusunda sigorta şirketinin müşteriye özel yeni ürün oluşturmasına da aracılık eder. Sigortalının yakından bilmediği bir konuda ona danışmanlık hizmeti sağlamış olur. Ayrıca poliçe süresinde ortaya çıkan problemlerde ve riskin gerçekleşmesi durumunda sigorta şirketine karşı sigortalının temsilcisi konumunda yer alır. Onun adına sigorta şirketi ile bağlantılar kurar ve sigortalının haklarını savunur.
