Emtia, ticari hayatta sıklıkla karşılaşılan ve ülke ekonomilerini ciddi oranda etkileyen bir kavramdır. Temel olarak ticareti yapılabilen ve bu sayede gelir elde edilmesini sağlayan her türlü ürün emtia kavramı içine girer. Hem ülkeler arası ticaretin hem de insanların kendi aralarında yaptıkları alışverişlerin konusunu oluşturması bakımından emtia kavramı ekonominin temelini oluşturur. Peki emtia nedir? Emtia ile ilgili tüm detayları bu yazımızda bulabilirsiniz.
Emtia Nedir?
“Emtia ne demektir?” sorusu sıklıkla merak edilir. Bu nedenle öncelikle emtianın kelime anlamına bakmak gerekir. Emtia açılımı olmayan bir kelime olup Türk Dil Kurumu tarafından sözlük anlamı “mal” olarak kabul edilir. Türkçeye Arapça dilindeki “meta” kelimesinin çoğul şekli olarak geçmiştir.
Emtia alınıp satılabilen her türlü ürünü ifade etse de özellikle tarım, enerji ve metal piyasaları emtia piyasalarının büyük bir bölümünü teşkil eder. Enerji piyasalarında benzin, doğalgaz, petrol ve enerji sektörüyle alakalı olan diğer her türlü ürün emtia olarak işlem görür. Tarım emtia piyasalarının konusunu ise soya fasulyesi, buğday, mısır, kereste, şeker, kahve ve büyükbaş hayvan gibi ürünler oluşturur. Metal emtia piyasalarına bakıldığı zaman ise platin, altın, bakır ve gümüş gibi ürünlerin ticareti görülebilir.
Sayılan bu tür ürünlerin emtia borsalarında üreticiler, tüketiciler, imalatçılar ve spekülatörler tarafından alım satımı gerçekleştirilir. Ülkemizde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı 133 emtia borsası faaliyet göstermektedir. Emtia ürünleri ağırlıklı olarak vadeli emtia olarak piyasalarda işlem görür. Bununla birlikte spot piyasası bulunan emtialar da mevcuttur.
Emtia gelirleri döviz ve faiz getirileriyle karşılaştırıldıkları zaman daha düşük hacimli oldukları için çok değerli görülmeyebilir. Bununla birlikte faizlerin düşürüldüğü ve dövizdeki dalgalanmaların fazla olduğu dönemlerde emtia borsaları daha çok rağbet görebilmektedir. Emtia piyasaları bu özelliğiyle yatırım araçları arasında oldukça büyük bir hacme sahiptir.
Emtia Çeşitleri
Emtia anlamı üzerinde durduktan sonra “Emtialar nelerdir?” sorusunu cevaplamak gerekir. Yatırım araçları arasında geniş bir yer kaplayan emtia çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
● Pamuk, kakao, buğday, mısır gibi tarım ürünleri
● Bakır, alüminyum, altın, gümüş, platin, çinko, nikel, çelik, kalay gibi metal emtialar
● Petrol ve doğal gaz gibi enerji piyasası ürünleri
Yukarıda sayılan ürünler getirileri yüksek olduğu için emtia fonları arasında en çok işlem görenlerdir. Bunlara ek olarak ceviz, şeker gibi alternatif emtialar da piyasalarda işlem görür.
Emtia yatırımları özellikle ticaretle uğraşan yatırımcıların ticaret hayatındaki dalgalanmalardan en az şekilde etkilenmesini sağlaması yönüyle de oldukça etkili yatırım araçlarıdır. Ticaretle uğraşan kişiler buna ek olarak Devlet Destekli Alacak Sigortası da yaptırarak alacaklarını teminat altına alabilir, ticaret hayatlarını güvenle sürdürebilirler.
Emtia Hisseleri Hangileridir?
Petrol, Brent petrol ve ham petrol olmak üzere iki şekilde piyasalarda işlem görür. Pratikte yatırımcılar genel olarak hep yükselişte olmasından dolayı Brent petrol ağırlıklı olacak şekilde yatırım yapmayı tercih ederler. Metal emtialar içinde yatırım için en çok tercih edilen ürün tahmin edileceği üzere altındır. Alternatif olarak sunulan diğer emtialar portföyü çeşitlendirmek ve riski azaltmak amacıyla tercih edilebilmektedir. Belirtmek gerekir ki petrol ve altın fiyatları genellikle aynı çizgiyi izler. Bu nedenle altın yatırımcıları portföylerinde petrol de bulundurmayı tercih ederler.
Tarım ürünleri incelendiğinde ise emtialar arasında en büyük hisseyi pamuk ve buğday oluşturur. Geri kalan tarım emtiaları ise ağırlıklı olarak yurt dışı borsalarında işlem gördüklerinden dolayı portföyünde bu ürünlerden bulundurmak isteyen yatırımcıların kullandıkları aracı kurumun yurt dışı borsalarla çalışıyor olması önemlidir. Tarım emtiaları maliyetlerinin düşük olması, piyasanın çok fazla dalgalanma göstermemesi ve risk faktörünün az olması gibi özellikleriyle daha güvenli kabul edilen yatırım araçlarıdır. Ekonominin temel kuralı olarak riskin az olmasından dolayı getirileri de diğer emtialara göre daha düşük kalmaktadır.
Emtia Nereden Alınır?
Emtia alım satım işlemleri bankalar aracılığıyla veya emtia borsaları üzerinden gerçekleştirilir. Emtia borsalarında işlemler, haftanın 5 günü 24 saat boyunca canlı ve anlık veriler sağlanması nedeniyle oldukça pratik şekilde gerçekleştirilebilir.
Emtia borsaları Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı olup Odalar ve Borsalar Kanunu kapsamında kurulmuştur. Emtia borsalarında hem alıcılar hem de satıcılar kayıt oluşturarak işlem yapabilirler. Türkiye'de işlem hacmi en büyük olan borsalar İstanbul Ticaret Borsası, Adana Ticaret Borsası ve İzmir Ticaret Borsası’dır.
Emtia Nasıl Alınır?
Bankalardan emtia almak isteyen yatırımcıların öncelikle Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) hesabı açmaları gerekir. ELÜS işlemleri bankacılık sistemi aracılığıyla gerçekleştirilebilir. Bunun yanı sıra Türkiye Ürün İhtisas Borsası’nda (TÜRİB) gerçek kişiler kayıt yapabilirler. TÜRİB’e kayıt olmak için ise en yakın banka şubesine gidilerek gerekli evrakların imzalanması gerekir. Halihazırda müşterisi olunan bir bankada işlem yapılacaksa mobil uygulama veya internet sitesi üzerinden de başvuru yapılabilir.
Emtia borsalarında alım satım yapmak isteyen yatırımcılar ise VIOP, Forex şirketleri ve borsaların hesaplarını kullanabilir. Bunlar arasındaki ayrıma değinmek gerekirse:
● VIOP’ta yapılan işlemler genellikle gelecek üzerinden yapılır.
● Forex işlemleri dünya piyasası ile aynı şartlar altında gerçekleştirilir.
● Borsadaki işlemler pazardaki alım satım işlemlerinin şartlarına tabidir.
